فرآیندی که خروجی آن را با پایش و اندازهگیری بعدی نتوان تصدیق نمود و جایی که کلاً عیوب فرآوری ممکن است فقط پس از مصرف محصول یا ارائه خدمت آشکار شود؛ فرآیند ویژه نامیده میشود، فرآیند وِیژه باید صحهگذاری شود.
بسیاری از فرآیندها در تصدیق خروجی در برابر الزامات ورودی اشکالی نشان نمیدهند با وجودی که ابزارها، کارکنان، تسهیلات یا سایر وسایل برای اجرای فرآیندها بهکار میرود ویژگی ها و مشخصه های حاصله نسبتاً به سهولت تعیین میشود.
بااینحال فرآیندهایی هستند که در آن، محصول منطبق کلاً بستگی به قابلیت کارکنان، تجهیزات و تسهیلات مورداستفاده دارند و انطباق را نمیتوان کاملاً با آزمایش محصول نهایی در هر مرحله فرآیند تصدیق نمود.
اگر یکی از عوامل به مقدار کافی تأمین نشود، نقصانها ممکن است تا پس از وارد خدمت شدن محصول آشکار نشود.
فرآیند ویژه در استاندارد مدیریت کیفیت ایزو ۹۰۰۱ اشاره شده است و در استاندارد مبانی و واژگان ISO ۹۰۰۰:۲۰۰۵ نیز این اصطلاح تعریف شده است. در بندهای زیر در استاندارد ایزو ۹۰۰۱ به فرآیند ویژه اشاره شده است:
بند ۷–۵–۲ کنترل و صحهگذاری فرآیندهای تولید و ارائه خدمات در استاندارد ISO ۹۰۰۱:۲۰۰۸
بند ۸–۵–۱ کنترل تولید و ارائه خدمات قسمت F در استاندارد ISO ۹۰۰۱:۲۰۱۵
تعریف فرآیند ویژه در استاندارد ISO ۹۰۰۱:۲۰۱۵ وقتی انطباق خروجی منتج از یک فرآیند را نتوان فوری یا بهصورت اقتصادی صحهگذاری نمود.
درصورتیکه این بند استاندارد ایزو ۹۰۰۱ در سازمانی موضوعیت نداشته باشد با ذکر دلایل توجیهی میتوان از این بند استاندارد ایزو ۹۰۰۱ صرفنظر نمود.
شما در قالب استانداردهای مدیریتی باید فهرستی از فرآیندهی خاص ایجاد، نگهداری نمایید و فهرستی از کارکنان که صلاحیت دارند که آنها را به کار گیرند.
اقدامات مورد نیاز جهت فرآیند ویژه ایزو ۹۰۰۱ :
صلاحیت فرآیندها
- نیازمندی به هرگونه صلاحیت عملیات فرآیند شامل تجهیزات و کارکنان مربوطه مشخص شود.
- معیارهای قابلیت تعیین،فرآیندها باید در روش اجرایی یا دستورالعملی تعیین شود. در این خصوص میتوان دستورالعملی جهت تعیین معیارهای فرآیند تدوین نمود یا برنامه کنترل فرآیند ویژه مشخص شود. مثلاً در عملیات ریخته گری، مشخصه های کنترلی دما و روش کار را در دستورالعملی مدون نمود.
- اجرای فرآیند توسط اپراتورهای دارای صلاحیت با نظارت مستمر صورت گیرد.
- درجایی که قابلیت فرآیند متکی بر شایستگی کارکنان میباشد، کارکنانی که چنین فرآیندهایی را انجام میدهند، لازم است به نحو مقتضی آموزشدیده و شایستگی لازم را دارا باشند.
- آنجا که اتکاء کمتری به کارکنان وجود داشته و بیشتر به یکنواختی مواد، محیط و تجهیزات فرآوری متکی میشود، عملیات باید بهطور مستمر توسط شیوه بازرسی، مشاهده یا سایر فنون، تحت نظارت قرار گیرد.
نگهداری سوابق فرآیند های ویژه
سوابق مرتبط با فرآیندها، تجهیزات و کارکنان صلاحیت دار به نحو مقتضی نگهداری شود.
این سوابق جهت ردیابی،هر مسئله در مورد محصول یا خدمات قابلاستفاده میباشد.
سوابق مرتبط با فرآیندهای ویژه ایزو ۹۰۰۱ میتواند شامل:
-سوابق تجهیزات
– سوابق کالیبراسیون تجهیزات اندازهگیری.
-سوابق سرویس و نگهداری تجهیزات
-سوابق اقدام اصلاحی و پیشگیرانه مرتبط با فرآیند
– سوابق تصدیق و پایش و اندازهگیری فرآیند.
– سوابق ارزیابی تأمین کنندگان
– سوابق ارزیابی تصدیق ورودی های فرآیند و ارزیابی اولیه و عملکرد تأمین کننده مرتبط با ورودی فرآیند
– سوابق آموزش،تحصیلات مرتبط با کارکنان درگیر در فرآیند.
– سوابق تصدیق تنظیم اولیه، Setup، در هنگام تنظیم یک کار قبل از شروع کار،
در صورتی که فرآیند ویژه را برون سپاری شود باید اطمینان حاصل شود که تأمین کننده دارای کارکنان ذی صلاح بوده و تجهیزات و تسهیلات فرآیند واجد شرایط باشد.
مثال فرآیند ویژه ایزو ۹۰۰۱ :
فرآیند آموزش
سازمانی خدمات آموزش شامل دوره های آموزشی کوتاه مدت ارائه مینماید، یعنی دورههای کوتاه مدت ۴ ساعته یا ۸ ساعته در یک جلسه یک روزه برگزار مینماید. این فرآیند ویژه میباشد. باید اقدامات مشخصی جهت این فرآیند صورت گیرد شامل:
– تدوین دستورالعملی جهت اساتید دوره و تاکید بر نکات مهم جهت ارائه خدمات آموزشی.
– ارزیابی اولیه اساتید دور آموزش.
– برگزاری جلسات توجیهی با اساتید دوره، بهمنظور اطمینان از ارائه خدمات آموزشی در انطباق با الزامات تعیین شده قبل از اینکه دوره برگزار شود.
– حضور نماینده ای در دور بهمنظور نظارت بر ارائه خدمات آموزشی.
فرآیند ریخته گری
برخی از اقدامات مرتبط با این فرآیند ویژه میتواند شامل:
– تدوین دستورالعمل ریخته گری با تاکید بر تنظیمات اولیه نظیر دمای کوره
– تعیین شرایط احراز و صلاحیت ریخته گر
– تعیین ویژگی های مرتبط با خروجی محصول و فرآیند ریخته گری،مثلاً دوره انجام آزمایش هر محموله ریخته گری مشخص شود.
– آزمون بر روی محصول خروجی در دورههای تعیین شده و بررسی نتایج آن با الزامات تعیین شده
– تعیین اطلاعات خرید مواداولیه و دریافت Test Report برای مواد اولیه خریداری شده.
این مطلب توسط مهندس پیام خرازیان تهیهشده است.
www.kharazian.ir
با سلام
تشکر از سایت پربارتون
میخواستم بپرسم من کارشناسی و کارشناسی ارشد مهندشی شیمی از دانشگاه تهران دارم میخواستم به واسطه شغلم و آشنایی با اجرای سیستمهای تضمین کیفیت مهندسی در طول سوابق کار یک مدرک یا اصطلاحاً گواهینامه در این زمینه داشته باشم ترجیحم بر تحصیلات دانشگاهی در زمینه تضمین کیفیت میباشد خواهشمندم اگر رشته خاصی را مدنظر دارید و مرتبط با تضمین کیفیت سیستم های مهندسی و کارخانه است به اینجانب معرفی نمایید کمال تشکر را از شما جنابعالی دارم
برای دریافت دوره گواهی ایزو فرآیندهای سازمانی باید چیکار کنم ؟ لطفاً اگه اطلاعاتی در خصوص این مورد دارین راهنماییم کنید
سپاسگزارم 🙏