مراحل تدوین استانداردهای بین المللی در ايزو

استانداردهای منتشره توسط ایزو چهار نوع می‌باشند:

۱٫ (ISO/PAS (Publicly Available Specification
۲٫ (ISO/TR (Technical Report
۳٫ (ISO/TS (Technical Specification
۴٫ (IS (International Standard

در ایزو، روال تدوین استانداردها به این صورت است که استانداردها توسط کشورهای عضو فعال در کمیتۀ فنی مربوطه پیشنهاد داده می‌شوند و برای همه کشورهای عضو جهت رأی‌گیری ارسال می‌شوند. روند تدوین استانداردها دارای چندین مرحله است که درهر مرحله سند استاندارد مربوطه توسط کشور پیشنهاد دهنده تکمیل‌تر شده و برای رأی‌گیری به کشورهای عضو ارسال می‌شود و کشورها نظرات تخصصی در مورد استاندارد مربوطه ارائه می‌کنند و در صورتی که نظرات داده شده مورد قبول واقع شود در سند استاندارد مربوطه اعمال می‌شود و در نهایت استاندارد نهایی با اجماع نظرکشورها منتشر می‌شود. تدوین یک استاندارد در ایزو از زمان پیشنهاد آن تا زمان نشر به طور متوسط به ۳ سال زمان نیاز دارد.

مراحل تدوین استاندارد:

۱- پیشنهاد اولیه( NP- New Proposal):
در مرحله نخست، موضوع پیشنهادی از طریق کمیته فنی ذیربط برای کلیه کشورهای عضو فعال و ناظر در کمیته مذکور ارسال و نظر خواهی می شود. شرط پذیرفته شدن هر موضوع پذیرش آن از سوی پنج کشور عضو فعال و معرفی کارشناس جهت همکاری می باشد. که در صورت پذیرفته شدن موضوع پیشنهادی ثبت شده در دستورکار کمیته فنی/فرعی قرار می گیرد که در این زمان عنوان AWI- Approved Work Item به آن داده شده و به کشور پیشنهاد دهنده اطلاع داده می شود. معمولا هر عضو پیشنهاد دهنده به عنوان مدیر پروژه معرفی خواهد شد تا کار را آغاز و تا پایان مراحل تدوین هدایت نماید.

۲- پیش نویس اولیه (Working Draft – WD)
اولین مدرک تهیه شده توسط گروه کاری پیش نویس اولیه است که این مدرک توسط کمیته فنی /فرعی مربوطه برای برای رأی گیری و نظر دهی برای کشورهای عضو فعال و ناظر کمیته ارسال می‌شود و اگر بیش از نیمی از کشورها رأی مثبت دادند بعد از اعمال نظرات تخصصی کشورها این سند وارد مرحله بعدی می‌شود.

۳- پیش نویس کمیته (CD- Committee Draft)
در این مرحله سند استاندارد مربوطه تکمیل‌تر شده و نظرات تخصصی کشورها در صورتی که وارد تشخیص داده شود در سند استاندارد مربوطه اعمال می‌شود و دوباره برای نظر خواهی و رای دهی به کشورها ارسال می‌شود. مهلت رای دادن در این مرحله حدود پنج ماه است . در پایان مهلت رای دهی در صورتی که بیش از ۶۵% کشورهای عضو فعال رای مثبت داده باشند مدرک به مرحله بعدی تدوین هدایت میشود.

۴- پیش نویس استاندارد بین المللی (DIS- Draft International Standard)
در این مرحله، پیش نویس وارد مرحله دیگری می شود و پس از اعمال نظرات دریافتی تکمیل‌تر شده و مجددا برای رأی‌گیری به کشورهای عضو فعال و ناظر ارسال می‌شود. مهلت رای دادن در این مرحله حدود پنج ماه است و در پایان مهلت رای دهی در صورتی که بیش از ۶۵% کشورهای عضو فعال رای مثبت داده باشند مدرک به مرحله بعدی تدوین هدایت میشود.

۵- پیش نویس نهایی استاندارد بین المللی (FDIS-Final Draft International Standard)
پیش نویس استاندارد بین المللی پس از بررسی توسط کشورهای عضو و پذیرفته شدن به مرحله نهایی تدوین استاندارد صعود می کند. در این مرحله دوماه مهلت رای گیری است که آن هم صرفا مسائل ویراستاری است.
۶- استاندارد بین المللی (IS_International Standard)
پیش نویس نهایی پس از مهلت رای گیری جهت چاپ به عنوان استاندارد بین المللی ارسال می شود.

در هریک از مراحل فوق که در مورد پیش نویس استاندارد اجماع نظر حاصل نشود مدارکی ازجمله ISO/PAS, ISO/TS, ISO/TR چاپ می شود و تبدیل شدن آنها به IS منوط به کسب اجماع کلیه اعضا است.